"Samen bouwen aan gezonde duurzaamheid"
"Optimale zorg, duurzaam voor iedereen"
Om een balans te behouden tussen natuur, cultuur en economie (Blue Destination) ook voor toekomstige generaties op Bonaire. Streeft Fundashon Mariadal (FM) na de belasting van het milieu en de afhankelijkheid van fossiele energie en schaarse grondstoffen te verminderen.
Fundashon Mariadal is zich bewust dat niet alleen het klimaat en milieu impact hebben op de gezondheid van mensen, maar dat FM zelf ook een impact heeft op het klimaat en milieu van Bonaire.
Fundashon Mariadal is een instelling voor de gezondheidszorg op Bonaire waaronder de volgende aandachtgebieden vallen: Acute zorg, Kortdurende zorg, Langdurige zorg, Diagnostiek en Geneesmiddelenvoorziening. Bonaire is sinds 2010 een bijzonder gemeente van Nederland geworden. Naast deze verandering is de verwachting dat de groei van de bevolking de komende jaren aanzienlijk gaat groeien. Het gevolg hiervan is dat Fundashon Mariadal mee zal groeien. FM gaat zich inspannen om deze groei op een duurzame manier op Bonaire aan te bieden.
Missie
“Fundashon Mariadal zal iedereen op Bonaire voorzien van professionele en optimale medische en transmurale zorg, waarbij door middel van geïntegreerde samenwerking tussen algemene en specialistische zorg gestreefd zal worden naar op elkaar afgestemde zorgvoorzieningen. Deze samenwerking richt zich vooral op de omringende (ei)landen waar Bonaire genoodzaakt is op terug te vallen. Internationale normen voor gezondheidszorg, aangepast aan de situatie van Bonaire, staan voorop en zullen de richting bepalen”
Visie
“Iedereen heeft recht op het maximum aan integrale kwaliteit van zorg wat haalbaar is op Bonaire en afgestemd op de behoeften en wensen van de patiënt en die van zijn of haar familie. Daar Fundashon Mariadal het grootste dienstverlenende bedrijf in de gezondheidszorg op het eiland is, is het haar taak om het welzijn op Bonaire continu te garanderen en ervoor te zorgen dat haar personeel in staat is ober de benodigde kennis, vaardigheden en middelen die hiervoor vereist zijn, te beschikken”
FM om de groei van de komende jaren duurzaam in te richten en bestaande zorg te optimaliseren. Maakt FM gebruik van (internationale) beleidskaders voor de samenstelling van haar meer-jaren programma:
- WHO Sustainability goals1
- GREENDEAL Zorg 3.0
- Blue Destination – Openbaar Lichaam Bonaire
- International Civil Aviation Athourity (ICAO)
- Airport Council International (ACI)
Duurzaamheid en weerbaarheid is een onderdeel van het FM – Corporate Strategic Plan (CSP). De RvB mandateert medewerkers in de organisatie om via een interne werkgroep invulling te geven aan de uitvoering van het meer-jaren programma.
FM zoekt strategische samenwerkingen met de ministeries van het koninkrijk der Nederlanden. FM voert een actief beleid in het initiëren van samenwerkingen en bouwen van Alliance met (internationale) branche (keten) organisaties. ANNEX 1 biedt een overzicht van gebruikte kennisbronnen. ANNEX 2 biedt overzicht van de betrokken stakeholders. Met enkele key stakeholders zijn de ambities vastgelegd in een Letter of Intent (LoI).
1. Onder (ver)duurzame(n) van zorg wordt door FM verstaan: met inachtneming van wet- en regelgeving inzetten op zorg met de laagst mogelijke impact op klimaat, milieu en leefomgeving. Dat vraagt om ‘groene en klimaat neutrale zorg’ met minimale uitstoot van broeikasgassen en impact op de leefomgeving, geleverd met oog voor spaarzaam en circulair gebruik van grondstoffen en materialen.
2. FM ontwikkeld een concreet, kwantificeerbare en tijdgebonden (tussen)doelen te stellen, zodat verduurzaming wordt bewerkstelligd naar zorg met minimale impact op klimaat en milieu in 2050.
- 55% CO2 -reductie in 2030 en klimaatneutraliteit in 2050, zoals opgenomen in het Coalitieakkoord Rutte-IV;
- 50% minder gebruik van primaire abiotische grondstoffen in 2030 en 100% circulair werken in 2050.
3. FM institutionaliseert een meetbare methode en scope om te komen tot verduurzaming. Deze methode en scope bestaat uit:
- Afbakening; Deze beleidsverklaring biedt de mogelijkheid om betrokkenheid op uitvoerend niveau aan te tonen, het belang van duurzaamheid en energie-efficiëntie te verhogen en het kader te ontwikkelen om aan de vereisten van het programma te voldoen. De beleidsverklaring moet zo worden geformuleerd dat deze het best aansluit bij de algemene behoeften van Fundashon Mariadal.
- Reductie: De doelstelling heeft betrekking op algemene emissies en omvat de emissieverbeteringsmaatstaf (d.w.z. absolute of intensiteitsdoelstelling). FM selecteert een basisjaar voor het doel. FM toont zinvolle inspanningen om zijn emissies te verminderen in overeenstemming met het gestelde doel en de beleidsverklaring. FM levert bewijs om aan te tonen dat het Plan effectief wordt uitgevoerd.
- Optimalisatie: Het doel omvat specifieke emissies, dit voor de gezondheidszorg en alle mobiliteitsvormen grond en lucht. Het plan moet aantonen dat FM een voortdurende dialoog voert, beste praktijken deelt, trainingen geeft, gezamenlijke projecten ontwikkelt en de samenwerking met de belangrijkste belanghebbenden op Bonaire bevordert.
- Neutraliteit: FM-aankopen compenseren en dienen bewijsmateriaal in om zowel restemissies als emissies van zakenreizen van personeel te dekken die niet op andere manieren kunnen worden verminderd.
FM bepaalt operationele grenzen van directe en indirecte emissies voor activiteiten op basis van FM vastgestelde organisatiegrenzen.
Scope 1: Directe emissies die optreden uit bronnen die eigendom zijn van en/of worden gecontroleerd door FM, bijvoorbeeld emissies bij verbranding in eigen of gecontroleerde vliegtuigen, voertuigen, enz.
Scope 2: Indirecte emissies van de opwekking van gekochte elektriciteit, stoom, warmte of koeling verbruikt door FM. Scope 2-emissies komen fysiek voor in de faciliteit waar gekochte elektriciteit wordt opgewekt.
Scope 3: Alle andere indirecte emissies, die een gevolg zijn van de activiteiten van FM, maar afkomstig zijn van bronnen die geen eigendom zijn van en/of worden gecontroleerd door FM (bijv. air ambulance vliegtuigbewegingen, voertuigen en apparatuur die door derden worden geëxploiteerd, extern afvalbeheer, enz.).
2 Meer-jaren programma
Het is voor de hele zorgketen van belang om er zoveel mogelijk voor te zorgen dat mensen gezond zijn en blijven. Want de meest duurzame vorm van zorg, is zorg die niet geleverd hoeft te worden. Meer inzetten op het voorkomen van ziekte, op het bevorderen van gezondheid en een gezonde leefstijl, op een gezonde zorg- en leefomgeving en meer inzet op ziektecontrole, zal leiden tot meer gezonde levensjaren en afname van het zorggebruik. Dit bespaart kosten, tijd en inzet van mensen en materialen, en is dus ook goed voor het milieu. Daarom stellen partijen zich ten doel:
- FM zet zich aantoonbaar en op basis van bestaande inzichten en concepten in op het bevorderen van de fysieke en mentale gezondheid van de bevolking, patiënten/cliënten én van hun medewerkers (De afdeling HR heeft ontwikkeld beleid in het kader van duurzame inzetbaarheid) en dragen actief bij aan programma’s en bewustwording daarvan.
- Een gezonde, gevarieerde en duurzame voeding voor cliënten/patiënten en (waar van toepassing, zoals in bedrijfskantines) voor medewerkers. Zorgaanbieders maken ‘duurzame en gezonde voeding’ daartoe een onderdeel van het inkoopbeleid.
- Voeding met meer plantaardige en minder dierlijke eiwitten is veelal duurzamer. Voor het voedingsaanbod voor personeel en bezoekers streven zorgaanbieders naar een 40/60-verhouding van dierlijke/plantaardige eiwitten uiterlijk in 2030, met een 50/50-verhouding als tussenresultaat in 2026. Voor patiënten en bewoners is een voedingsbeleid uitgewerkt.
- Zorgaanbieders passen bestaande en nieuwe kennis en ervaring wat betreft een gezondheid bevorderende leef- en werkomgeving toe in en rondom hun zorglocaties, zeker ook bij (ver)nieuwbouw. Ook bouwen zij deze kennis verder uit en delen zij goede voorbeelden onderling.
Duurzame verankering en verwezenlijking behoeft bewustwording, kennis, vaardigheden, onderzoek en samenwerking. Het is noodzakelijk dat alle medewerkers in FM, geïnformeerd zijn over de relatie tussen menselijk handelen, klimaat, milieu en gezondheid.
- FM draagt actief bij aan het maatschappelijke debat over de relatie tussen menselijk handelen, klimaatverandering en milieuvervuiling, een gezonde leefomgeving en gezondheid.
- FM nemen (het belang van) preventie, duurzame zorg en de relatie tussen klimaat, milieu en gezondheid integraal en zichtbaar op in hun strategie- en visiedocumenten. FM formeert een team dat zich bezighoudt met bewustwording van medewerkers over duurzaamheid en de relatie tussen klimaatverandering en gezondheid.
- FM ontwikkelt een eenduidige communicatiestrategie om de doelen en afspraken naar voren te brengen, met daarbij bijzondere aandacht voor informatie naar de patiënt/cliënt en medewerkers.
- FM bevordert integrale inbedding van duurzame zorg in het curriculum van alle zorgopleidingen binnen de FMA. Er wordt met de FMA afgesproken hoe deze thema’s structureel (beter) worden opgenomen in zorgopleidingen.
Verduurzamen van o.a. gebouwen, energie en mobiliteit, FM stelt zich tot doel 55% minder directe CO2 -uitstoot in 2030 en klimaatneutraal in 2050.
- Streven naar gemiddeld 30% CO2-reductie voor vastgoed en energie eind 2026 op basis van de sectorale monitoring routekaarten.
- FM brengt in kaart m.i.v. 2023 de CO2 -uitstoot van vervoersbewegingen van personeel, bedrijfsvoertuigen, air ambulance missies en stellen een mobiliteitsplan op met doelen en maatregelen voor het verminderen van deze CO2 -uitstoot en het verduurzamen van deze vervoersbewegingen. Waar mogelijk betrekt FM hierbij de vervoersbewegingen van patiënten/bezoekers.
- FM neemt klimaatneutraal en/of ‘CO2 -arm’ als uitgangspunt op in beleid voor nieuw- en verbouw en bij inkoop van energie en mobiliteitsmiddelen. Het werkt hier samen met het Water en Energie Bedrijf en auto lease bedrijven.
- FM neemt initiatieven naar IT en applicatie leveranciers om zo energiezuinig mogelijk en CO2 neutraal toekomstgericht te configureren. FM denkt hierbij aan:
- Energie efficiënte IT infrastructuur inclusief monitoring en rapportage, lever dashboards waar men kan zien welke impact de applicatie op energie heeft.
- Plaatsen van applicaties in groene datacenters, opvragen van bewijs en intenties van de datacenters welke acties men neemt of gaat nemen.
- Server consolidatie en virtualisatie.
- Optimalisatie van software, minimaliseren van systeembronnen, aanpassen verwerkingskracht in daluren.
- Datacompressie en datadeduplicatie, terugdringen van opslag behoefte.
- Remote werken, verbeter toegang, samenwerking en communicatie.
- Ondersteuning door de leverancier van groene initiatieven (papierloos werken, recycling, digitale facturering.
FM wil graag verantwoord omgaan met grondstoffen voor het realiseren van een schonere en gezondere wereld voor de huidige generatie en toekomstige generaties. Het is daarnaast ook van belang in het licht van continuïteit van zorg. Een draai van ‘wegwerp’ naar ‘hergebruik’ en bij voorkeur vermindering van verbruik is daarom nodig. FM stelt als doel, 50% minder primair grondstoffenverbruik in 2030 en maximaal circulaire zorg in 2050.
- FM past bestaande kennis, ervaring en mogelijkheden toe om circulair te werken en spaarzaam met grondstoffen om te gaan. FM vergroot daarvoor het inzicht in beschikbare kennis hierover en bevorderen ontwikkeling van nieuwe kennis.
- Waar mogelijk kiest FM voor ‘herbruikbaar’ boven ‘wegwerp’ en de ambitie is dat in 2026 tenminste 20% van de (medische) hulpmiddelen herbruikbaar is. Hiertoe bevorderen partijen het gesprek tussen gebruikers, producenten en inkopers. Zorgverzekeraars en zorgkantoren bekijken hoe zij via contractafspraken zorgaanbieders positief kunnen stimuleren tot hergebruik.
- FM en haar leveranciers leggen ‘duurzaam en circulair inkopen’ als uitgangspunt vast in het inkoopbeleid wat betreft (bouw)materialen, (medische) hulpmiddelen en voeding, en kopen waar mogelijk gezamenlijk in om de marktvraag hiervoor te stimuleren en daarmee de ontwikkeling van duurzame alternatieven te bevorderen voor Bonaire.
- FM streeft ernaar dat in 2030 gemiddeld gezien maximaal 25% van al het afval ‘ongesorteerd restafval’ is. Tevens is het streven dat er in 2026 gemiddeld gezien al 25% minder ongesorteerd restafval is. Hiertoe bevordert FM afvalbeleid met aandacht voor afvalscheiding en ‘zero waste’, stimuleren kennis hierover bij medewerkers en zetten in op een betere ketensamenwerking om te komen tot een optimale situatie.
- FM brengt structureel bestaande voedselverspilling binnen de zorg in kaart en spant zich maximaal in deze te verminderen.
Geneesmiddelen leveren een waardevolle bijdrage aan het dagelijks functioneren van veel mensen, aan kwaliteit van leven en aan voorkoming en genezing van ziekten. Door het gebruik van medicatie komen echter ook via urine en ontlasting medicijnresten in het grond- en oppervlaktewater terecht, met schade aan milieu en leefomgeving tot gevolg. Daarnaast kan het nog steeds voorkomen dat ongebruikte (vloeibare) medicatie door de gootsteen of toilet worden gespoeld en op deze wijze in het grond- en oppervlaktewater terecht komt. Tevens heeft de productie van geneesmiddelen een klimaat- en milieu impact. FM stelt zich tot doel, Verminderen van de milieubelasting van medicatie(gebruik).
- FM bevordert gezondheid, het voorkomen van onnodig gebruik en het tegengaan van verspilling, door 1) het gepast voorschrijven en gepast afleveren van noodzakelijke medicijnen en 2) het bevorderen van therapietrouw en juist gebruik door de patiënt.
- FM ontwikkelt een aanpak met maatregelen om verspilling van medicijnen tegen te gaan, bijvoorbeeld als gevolg van onnodig voorschrijven, overmatige verstrekking of onnodig hoge dosering.
ANNEX 2
Betrokken stakeholders binnen de verduurzamingsstrategie:
- Stinapa
- Water en Energie Bedrijf
- Bonaire International Airport
- Kamer van Koophandel
- Dutch Caribbean Cooperation Airports